Nie bądź bezbronny. Fair Play w pracy

Współpraca: Leif Vagle

Przyjeżdżasz do obcego kraju. Nie znasz języka, nie mówiąc już o panujących regułach. Jesteś szczęśliwy, że dostajesz pracę. Zarabiasz dobrze, w każdym razie lepiej niż w ojczyźnie. Cieszysz się, że jadąc na wakacje dostajesz od szefa MP4 albo 2 000 koron premii. O feriepenger i innych przysługujących ci prawach dowiadujesz się później. Czasem jednak wolisz nie walczyć o swoje. Lub próbujesz – bezowocnie.

Nieznajomość języka i rynku pracy sprzyja nadużyciom. Stowarzyszenie Fair Play Agder powstało właśnie po to, by zapobiegać przestępczości związanej z pracą. 

Jedna ze spraw, nad którą stowarzyszenie obecnie pracuje, dotyczy Polaka zatrudnionego wcześniej w firmie znajdującej się na terenie Agder. 

Mężczyzna ten przyjeżdżając do Norwegii liczył na przyjazne środowisko i przyzwoite warunki pracy. Jednak to, z czym zetknął się na miejscu, nie do końca spełniało oczekiwania. Długie dni pracy nie obejmowały wynagrodzenia za nadgodziny. Musiał wynająć pokój od swojego pracodawcy, płacąc za niego bardzo wysoki czynsz. Odczuł również, że ten nie chciał, by pracownicy uczyli się norweskiego i byli informowani o norweskim systemie, w obawie przed żądaniami właściwych warunków pracy.

Historie jak ta przydarzają się częściej. Aby coś zmienić, warto o nich rozmawiać – z właściwymi osobami.

Jak w takim przypadku działa Fair Play Agder? 

Fair Play Agder nie jest stowarzyszeniem, które pomaga osobom fizycznym w uzyskaniu należnego im wynagrodzenia,  ale może udzielić porady i wskazówek, od kogo taką pomoc można uzyskać. Współpracuje z wieloma podmiotami, między innymi z kancelarią prawną. Może też poinformować odpowiednie organy, czyli Urząd podatkowy (Skatteetaten) oraz Inspekcję Pracy (Arbeidstilsynet), które poprzez przeprowadzane kontrole wpływają na postępowanie nieuczciwych właścicieli firm. 

Nie bądź bezbronny

Osoba zgłaszająca nieprawidłowości przyczynia się do zmian na lepsze i dotyczy to nie tylko jej samej, ale również sytuacji innych zatrudnionych –  poprzez poprawę warunków w pracy.

Często pojawia się obawa związana z możliwością utraty zajęcia, czy to dlatego, że szef firmy się zorientuje, kto poinformował o nieprawidłowościach, czy też dlatego, że przestępstwa dokonywane przez właściciela są na tyle poważne, iż firma może zostać  zamknięta. Każdorazowo sytuacja poddana jest analizie pomagającej zdecydować, czy korzystniej jest sprawę kontynuować, czy jednak zaniechać. I należy podkreślić, że w centrum działań Fair Play Agder jest pracownik i jego dobro. Jeśli rachunek zysków i strat będzie wskazywać na zaniechanie postępowania, Fair Play Agder tak właśnie postąpi. Jest to ważna informacja, gwarantująca, że kontakt ze stowarzyszeniem nie obróci się przeciwko osobie zgłaszającej niepokojące nadużycia. 

W Polsce,  głównie ze względów historycznych, współpracę z organami władzy postrzegamy często jako donosicielstwo. Trzeba pamiętać, że nie jest to jednak instytucja publiczna, a stowarzyszenie, które powstało dlatego, że również w Agder przestępczość związana z pracą i dumpingiem socjalnym są problemem. Organizacja  została powołana do życia między innymi po to, by pomagać pracownikom, którzy sami nie potrafią sobie pomóc. Jest to więc okazja, by wyrównać warunki pracy i upomnieć się o swoje prawa poprzez ludzi, którzy znają je od podszewki i mają narzędzia, by je egzekwować.

Skuteczni

Po publikacji artykułu Kradzież płac i inne przestępstwa dotykające pracowników skontaktował się z nami pan Waldemar. 

– Przypadkiem trafiłem na wasz artykuł w internecie. Od siedmiu miesięcy nie mogłem wyegzekwować zaległej wypłaty. 

Pan Waldemar był na policji, odesłano go do sądu polubownego. Nie otrzymał pomocy, ponieważ były szef poinformował sąd, iż sprawę rozwiąże we własnym zakresie, czego nie uczynił. Gdy pan Waldemar zwrócił się ponownie do sądu polubownego, pracownice wzruszyły ramionami, bo co niby mają zrobić?

– Czułem się przytłoczony tą sytuacją, znikąd nie dostałem pomocy, całkiem sam. Nagle pojawiło się światełko nadziei.

Skontaktowaliśmy pana Waldemara z siostrzaną organizacją w Oslo (Fair Play Bygg Oslo). 

Sprawy potoczyły się błyskawicznie.

– Przedstawiłem dokumenty najpierw w tej organizacji i przekierowano mnie do kancelarii adwokackiej w Sandefjord. W ciągu tygodnia od spotkania otrzymałem maila z pozwem, który kancelaria przygotowała. I dotyczy on nie tylko niewypłaconej pensji, ale również niezachowania trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Czuję się lekko i gdyby nie uszy, to bym miał uśmiech dookoła głowy – opowiada pan Waldemar. – Jeśli ktoś jest w podobnej sytuacji, niech się nawet nie zastanawia, tylko kontaktuje się z tymi organizacjami. Pełny profesjonalizm!

– Sprawa pana Waldemara to jedna z wielu, które do nas wpłynęły – mówi Justyna Dobrowolska z Advokatfirma Skaun AS. – Na razie jest za wcześnie, by ją komentować. Natomiast jest niezmiernie istotne, by Polacy mieli świadomość, że w niektórych przypadkach należy im się darmowa pomoc prawna. Są to między innymi sprawy dotyczące bezprawnego zwolnienia oraz zwolnienia dyscyplinarnego z pracy, a także odwołania od decyzji NAV-u. Nasza kancelaria zajmuje się takimi sprawami, więc każdy, kto potrzebuje wsparcia prawnego w powyższych kwestiach, śmiało może się z nami kontaktować (Justyna Dobrowolska, tel. 942 11 973, między godziną 9-15).

Pewne oparcie

Liderem projektu Fair Play Agder jest Leif Vagle. Ma 34-letnie doświadczenie w policji. Przez ostatnie 18 lat zajmował stanowiska kierownicze w okręgu policyjnym Agder, gdzie między innymi kierował sekcją dotyczącą przestępczości zorganizowanej. Posiada również kilkuletnie doświadczenie zagraniczne, pracował na Bliskim Wschodzie i na Bałkanach.

– Jesteśmy szczególnie zainteresowani nawiązywaniem kontaktów wśród obcokrajowców, ponieważ widzimy, że to właśnie wśród nich jest wykorzystywanych wielu pracowników – mówi Leif Vagle. – Chcemy również wkraczać do tych środowisk, aby prowadzić kampanie informacyjne, zapobiegać dumpingowi społecznemu i przestępczości związanej z pracą.

Stowarzyszenie prowadzi działania informacyjne, poradnictwo i szkolenia, które mają pomóc w zapobieganiu przestępstwom związanym z pracą.

– Możemy zorganizować spotkania dla pracowników na temat ich praw i jeśli zaistnieje taka potrzeba, będzie też tłumacz – dodaje Vagle.

---

Organizacja przyjmuje informacje dotyczące przestępczości w życiu zawodowym oraz zawiadomienia o dumpingu socjalnym w Agder.

Jeśli:

• jesteś wykorzystywany przez twojego pracodawcę,
• pracujesz długie dniówki i nie otrzymujesz wynagrodzenia za nadgodziny,
• musisz wynająć mieszkanie od pracodawcy po nieracjonalnie wysokiej cenie,
• jesteś niedopłacony (w Norwegii jest wiele zawodów, w których określona jest płaca minimalna),
• grożono ci lub byłeś narażony na przemoc w miejscu pracy

skontaktuj się z Fair Play Agder, by uzyskać pomoc!

Na stronie fairplayagder.no istnieje możliwość anonimowego przekazania informacji. Można również wysłać e-mail: leifvagle@fairplayagder.no lub zadzwonić pod numer: 415 372 66

Podobne organizacje działają w kilku innych miastach Norwegii, z tą różnicą, że zajmują się rynkiem budowlanym, podczas gdy Fair Play Agder obejmuje wiele branż:

• FairPlay Bygg Oslo
• FairPlay Bygg Rogaland
• Uropatruljen w Trondheim

---

Fair Play Agder jest partnerem Stowarzyszenia Razem=Sammen z Kristiansand

Zdjęcia: Fair Play Agder