Kategorie
    • Aktualności
    • Aktywnie
    • Cecilies språk- og kulturhjørne
      • Nivå B1/B2
      • Nivå B2/C1
      • Nivå C1
    • Covid-19
    • Dzieci
    • Kulinaria
    • Kultura
      • Felieton
      • Film
      • Literatura
      • Muzyka
    • Na czasie
    • Opinia
      • Moim okiem
    • På norsk
      • Kronikk
    • Po godzinach
    • Podróże
    • Polecane
    • Polityka
    • Polityka lokalna
    • Popularne
    • Społeczeństwo
      • Historia
      • Lokalnie
      • Ludzie
      • NAV
    • Środowisko
    • Warto przeczytać
    • Wędkarstwo
    • Wybory 2021
    • Wydarzenia
    • Zdrowie
      • Kręg po kręgu
    • Українською
    Facebook Twitter Instagram YouTube
    Facebook Instagram Twitter YouTube
    Razem Norge – polska gazeta w NorwegiiRazem Norge – polska gazeta w Norwegii
    Subskrybuj
    • Kristiansand
    • Społeczeństwo
    • Dzieci
    • Aktywnie
    • Kultura
    • På norsk
    • Українською
    Razem Norge – polska gazeta w NorwegiiRazem Norge – polska gazeta w Norwegii
    Strona główna»Społeczeństwo»Wesołych Świąt – Razem z Julebukken, czyli świątecznym koziołkiem!
    Społeczeństwo

    Wesołych Świąt – Razem z Julebukken, czyli świątecznym koziołkiem!

    By Cecilie Lønn24 grudnia 2021Brak komentarzy5 minut czytania
    Udostępnij
    Facebook Twitter LinkedIn Email

    Tłumaczenie: Justyna Jendtretzka

    Zarówno grudniowy czas przedświąteczny jak i same święta Bożego Narodzenia i okres przedsylwestrowy, są pełne różnorodnych tradycji i rytuałów. Świętowanie w Norwegii jest wielowymiarową mieszanką tradycji, zarówno chrześcijańskich jak i świeckich. Często nie do końca wiemy, skąd pochodzą te przeróżne tradycje. Nie zawsze wiemy dlaczego robimy to, co robimy w czasie świąt, lub dlaczego akurat te dania i napoje lądują na naszym stole. Otaczamy się symbolami i dekoracjami, wykonujemy tradycyjne dla tego czasu czynności, a często nie znamy powodu i pochodzenia tego wszystkiego. Przyjrzyjmy się tematowi julebukken, czyli świątecznego koziołka. Dlaczego julebukken jest tak ważny podczas norweskiego świętowania? Czy julebukken pochodzi z tradycji chrześcijańskich, czy może jest częścią świeckich i ludowych rytuałów? Sprawdzimy to!

    Dziś dzieci idą na julebukk, czyli odwiedzają ludzi, przebierając się w to, na co mają ochotę. Dzwonią do drzwi i kolędują dla tych, którzy otworzą. Stałym elementem tej tradycji jest nadzieja, że w zamian otrzymają słodycze lub świąteczne ciasta czy ciasteczka. Rytuał ten jest jednak daleko bardziej popularny na wsiach i w mniejszych miejscowościach niż miastach. Tradycja chodzenia na julebukk istnieje od dawna i jest kultywowana z różnych powodów w wielu krajach.

    Zdjęcie: Elena Mozhvilo/Unsplash

    Dawniej julebukk był po prostu koziołkiem, który był ubijany na święta w nadziei na wyjątkowo udany i obfity w plony przyszły rok. Później słowo julebukk zaczęto używać w kontekście osoby, która odwiedzała ludzi w czasie świąt w masce kozła i ubrana we włochatą skórę zwierzęcą. Tradycja wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich, kiedy to w szczególny sposób odznaczało się środek zimy zarówno jak i najdłuższy oraz najkrótszy dzień w roku. Tak się składa, że koziołek jest symbolem urodzaju w pogańskiej tradycji. Dawniej kluczowe dla ludzi były jak najobfitsze zbiory, tak by jedzenia wystarczyło na całą zimę. Dlatego też kukurydza była dla nich bardzo ważna. Ludzie wierzyli, że żyjący na polach kukurydzy koziołek, który dostał się do gospodarstwa w czasie świąt, musiał być traktowany nadto dobrze. Musiał dostać więcej jedzenia i być obsłużony jak najlepiej. Wierzy się, że właśnie stąd pochodzi tradycja chodzenia na julebukk. 

    Najprawdopodobniej chodzenie na julebukk miało być po prostu zabawą. W tradycji brała udział zwłaszcza młodzież, która w grupach odwiedzała ludzi. Każda grupa miała przywódcę i to właśnie on lub ona nosili maskę koziołka z dużą, czerwoną paszczą. Maska ta mogła być również wykonana z drewna i uformowana na kształt głowy kozła. Maska mogła być również zawieszona na kiju i w ten sposób noszona. Usta mogły się otwierać i zamykać, a w środku znajdował się czerwony materiał, lub czasem szufladka z rozżarzonym węglem. W niektórych miejscach powinno się doczepiać skórę i bródkę koziołka na drewnianej głowie. Takie koźle głowy były często przekazywane z pokolenia na pokolenie. 

    Figury miały być celowo przerażające i groteskowe, co było ważnym elementem dzieciństwa. Poprzez spotykanie się z tymi nieprzyjaznymi koziołkami, dzieci uczyły się panować nad swoim strachem. Miały nauczyć się jak najlepiej radzić sobie z przerażającymi przeżyciami. Dawniej straszenie dzieci było ważnym elementem wychowania. Dzieci straszono, by nauczyć je posłuszeństwa i wykonywania swoich obowiązków. Naturalną obserwacją jest fakt, że nasze myślenie o wychowaniu dziecka w Norwegii dziś różni się od dawnych metod. Jednocześnie warto zaznaczyć, że dzieci uczone były, by z każdym mijającym rokiem coraz mniej bać się koziołka.

    Ludzie pracowali ciężko w dawnym, rolniczym społeczeństwie, więc Święta Bożego Narodzenia były ważnym i podniosłym czasem. Tradycja julebukken wywodzi się ze średniowiecza i była obecna w całej Skandynawii. Innymi słowami, jest to tradycja pogańska. Wtedy istniała zarówna parada koziołków jak i rytualny ubój, a to wszystko w nadziei na nowy, lepszy rok. Kościół ze swojej strony przedstawiał diabła jako osobę z maską i rogami kozła, więc akurat tutaj kontrast i różnice między tradycją ludową a kościelną były duże. Tradycji świątecznego koziołka można doszukiwać się w czasach przed chrześcijańskich, ale w czasie biegu historii została dopasowana do kultury chrześcijańskiej.

    Zdjęcie:Elena Mozhvilo/Unsplash

    Kiedy świąteczne koziołki w stadzie pojawiły się w gospodarstwie, często otrzymywały piwo w dużych miskach do tego przeznaczonych. W tamtych czasach podawanie piwa zarówno dzieciom jak i młodzieży było czymś normalnym. Kiedy świąteczne koziołki pojawiły się w domu, ważnym elementem była rozmowa między mieszkańcami, a koziołkami właśnie. „Gra” polegała na tym, by odgadnąć, kto kryje się za koźlą maską. Domownicy mieli odgadnąć, kto ich odwiedził, słuchając głosu i tego co usłyszeli od swoich gości. Ze swojej strony, koziołki chętnie dawały wskazówki na temat tego, co wiedzieli o domownikach – w ten sposób toczyła się gra. Grupa świątecznych koziołków często decydowała wcześniej, w którym domostwie zakończą pochód, ponieważ byli zaproszeni na kolację i przyjęcie w określonym miejscu. Ostatni przystanek często kończył się świątecznym ogniskiem lub tańcem w centrum wioski. Koziołki miały często ze sobą grajka, więc przyjęcie mogło trwać kilka krótkich godzin. Zazwyczaj chodziło się na julebukk w czasie pomiędzy trzecim a dwudziestym dniem świąt. Dawniej Święta Bożego Narodzenia trwały ponad trzynaście dni (kończąc na Święcie Trzech Króli), ale na julebukk chętnie chodzono aż do dnia dwudziestego. 

    Mimo, że tradycja chodzenia na julebukk raczej nie jest już kultywowana, około 14% ludności Norwegii pielęgnuje tę tradycję. Wielu uważa, że Halloween przejęło tradycję świątecznych koziołków. Część społeczeństwa jest przeciwna Halloween. Niektórzy czują, że ta tradycja została przymusowo „ściągnięta” z zewnątrz, i nie czują żadnego osobistego przywiązania do tego święta. Ludzie uważają, że to jest to święto sklepów, a nie takie, które ma jakikolwiek związek z tradycją. Dlatego niektórzy wskazują tradycję świątecznych koziołków jako tę, której społeczeństwo powinno się trzymać, z racji tego, że ten pochodzący sprzed chrześcijańskich czasów rytuał, wydaje się bardziej naturalny. A co wy uważacie? Moglibyście przejść się na mały spacer i julebukk z waszymi dziećmi?

    Norweską wersję tekstu, wraz z małym słowniczkiem pojęć, znajdziecie tu:

    God jul – med julebukken!

    W „Kąciku językowym Cecylii” znajdziesz wiele wyjaśnień gramatycznych i ogólnych
    refleksji i wskazówek dotyczących nauki języków. Przyłącz się!
    Tutaj możesz zostać członkiem Nors for deg! Koszt miesięczny to 149,-:
    norskfordeg.no/norskkurs/medlem/

    Zdjęcie główne: Lamna The Shark/Unsplash

    Jul norweskie tradycje Święta Bożego Narodzenia życie w Norwegii
    Udostępnij. Facebook Twitter LinkedIn Email

    Warto przeczytać

    Wsparcie dla Polaków. TY też możesz pomóc ulepszyć system

    Serdeczny gest Polaka w Rema 1000 porusza

    Teo – młody Polak podbija Norwegię

    Zostaw kometarz Anuluj komentarz

    Kristiansand: Dwie osoby znalezione martwe

    Lokalnie 19 czerwca 2022

    Tinnheia to jedna z dzielnic mieszkalnych Kristiansand. W sobotę znaleziono tu pod prywatnym adresem dwie…

    Historia wierszowana. Łukasiewicz

    12 czerwca 2021

    Wjazdowa kwarantanna w hotelu – zasady i wyjątki

    19 marca 2021

    Hvem er vi?

    15 lutego 2021

    NAV, o najczęstszych trudnościach i jak im zaradzić

    1 marca 2021

    TEATR KILDEN – imponujący budynek z imponującą ofertą 

    11 grudnia 2021

    Гуманітарні посилки в Україну зараз безкоштовно!

    25 kwietnia 2022

    Norwegowie oszukani w nocnych klubach w Polsce

    9 stycznia 2023

    Zawody, w których potrzeba rąk do pracy

    22 maja 2021

    W obronie wolności

    23 stycznia 2022

    Gladiatorzy. Odcinek 5. Marsz na Północ

    12 czerwca 2022

    Wiadomości z piątej ręki: make Královec Czech again, czyli aneksja Kaliningradu przez Czechy

    7 października 2022

    Czy ostatni samochód spalinowy zostanie sprzedany w kwietniu 2022 roku?

    27 września 2021

    Textera. Słowem sukces

    21 czerwca 2021

    Związki mieszane. Multi-kulti czy multi problem?

    20 czerwca 2021
    Dane kontaktowe

    Polsk-Norsk Forening Razem=Sammen

    nr org. 923 205 039

    tel. +47 966 79 750 – Katarzyna
    tel. +47 968 67 210 – Sylwia

    e-mail: kontakt@razem.no

    VIPPS: #588852

    Więcej o nas »

    Ostatnio dodane

    Wsparcie dla Polaków. TY też możesz pomóc ulepszyć system

    22 marca 2023

    Serdeczny gest Polaka w Rema 1000 porusza

    21 marca 2023

    Prosjekt K – hva gjør ambisiøse polske kvinner i Norge?

    20 marca 2023
    Najnowsze komentarze
    • Wojtek - Rowerem na Lofoty: „Droga do zorzy”
    • Katarzyna Karp - Teo – młody Polak podbija Norwegię
    • Norbert - Teo – młody Polak podbija Norwegię
    • Zojka - Teo – młody Polak podbija Norwegię
    Facebook Instagram Twitter YouTube

    Ansvarlig redaktør: Katarzyna Karp | Adm. direktør: Sylwia Balawender
    Razem Norge arbeider etter Vær Varsom-plakatens og VVP regler for god presseskikk. Alt innhold er opphavsrettslig beskyttet.

    © 2023 Razem=Sammen | Made in Kristiansand

    Wprowadź szukaną frazę i naciśnij Enter, aby przejść do wyników wyszukiwania. Naciśnij Esc, aby anulować.