Współpraca między Uniwersytetem w Agder (UiA) a Akademią Pomorską w Słupsku trwa już od kilku lat i coraz bardziej się rozwija!
Inicjatorami wymiany wykładowców i studentów byli Barbara Gawrońska Pettersson, pochodząca ze Słupska i pracująca na UiA profesor przekładoznawstwa i komunikacji międzykulturowej, oraz poloniści z Akademii Pomorskiej: prof. Adela Kuik-Kalinowska i prof. Daniel Kalinowski. Najbardziej zaangażowane we współpracę są instytuty filologiczne na obu uczelniach, ale zaczynają dołączać do nich także inne kierunki: nauki społeczne, administracja i zarządzanie.
Obie uczelnie i oba miasta łączy sporo podobieństw. Zarówno Akademia Pomorska, jak i Uniwersytet w Agder powstały po roku dwutysięcznym w wyniku rozwoju lokalnych Wyższych Szkół Pedagogicznych; mają niemal jednakową liczbę studentów i pracowników. Kristiansand i Słupsk to miasta podobnej wielkości, położone w pobliżu morza.
Powiązania regionu słupskiego ze Skandynawią mają też bardzo dawne korzenie historyczne. Syn księcia słupskiego Warcisława VII z rodu Gryfitów, noszący w dzieciństwie imię Bogusław, później znany jako Eryk Pomorski, był prawnukiem duńskiego króla Waldemara Atterdaga. Wychowywał się na dworze swojej ciotecznej babki, duńskiej królowej Małgorzaty, i został pierwszym królem skandynawskich państw zjednoczonych w unii kalmarskiej: Danii, Norwegii i Szwecji. W Norwegii panował w latach 1389–1442 jako Eryk III. Pod koniec życia wrócił jednak na rodzinną ziemię pomorską. Zmarł w roku 1459 na zamku w Darłowie niedaleko od Słupska. Jego kaplica grobowa znajduje się w darłowskim Kościele Mariackim.
Fakt, że słupszczanin był w średniowieczu królem Norwegii, nie jest jedynym ogniwem łączącym Pomorze ze Skandynawią.
Właśnie tym powiązaniom poświęcona była tegoroczna konferencja naukowa Wielkie Pomorze – kontekst skandynawski, która odbyła się w Słupsku w dniach 13-15 października 2021. Organizatorami byli Akademia Pomorska, Instytut Kaszubski oraz Muzeum Pomorza Środkowego, a wśród uczestników i prelegentów znalazła się delegacja z UiA, z Instytutu Języków Obcych i Przekładoznawstwa: prof. Stephen Dougherty, dr Susan Erdmann (anglistyka), dr Thorsten Päplow (germanistyka) i prof. Barbara Gawrońska Pettersson (przekładoznawstwo). Wizyta odbyła się w ramach projektu finansowanego przez FRSE (Fundację Rozwoju Systemów Edukacyjnych).
Referaty naukowe dotyczyły różnych aspektów związków między Pomorzem a Skandynawią: od starożytnych reliktów z epoki brązu i czasów wikingów poprzez podobieństwa językowe w nazwach miejscowości, rzek i jezior, po motywy w literaturze romantycznej i współczesnej, a nawet w muzyce heavy-metal!
Nie zabrakło też spotkań poza salami konferencyjnymi. Goście z Norwegii mieli okazję udelektować się lokalnymi smakołykami w słupskiej „Karczmie pod Kluką”, pierwszej restauracji o profilu regionalnym otwartej za czasów PRL. Największy entuzjazm wbudziło danie bardzo międzykulturowe, kojarzące się z powojennymi losami Pomorza: barszcz pomorski z litewskimi kołdunami.
Naukowcy z UiA zwiedzili także Zamek Książąt Pomorskich w Słupsku oraz Darłowo, gdzie urodził się i umarł Eryk „z Bożej łaski król Danii, Szwecji i Norwegii, Wenedów i Gotów, książę Pomorza”.
Konferencja i spotkania w grupach roboczych nie upływały wyłącznie pod znakiem przeszłości. Były również prezentacje projektów społeczno-edukacyjnych. Swoje osiągnięcia prezentował między innymi młodzieżowy uliczny teatr „Młodych Gotów”, który kilkakrotnie występował z happeningami i niekonwencjonalnymi przedstawieniami w Skandynawii.
Są też plany na przyszłość.
Tegoroczna konferencja Wielkie Pomorze – tak jak poprzednie z tej serii – zaowocuje publikacją książkową. Filolodzy z UiA i Akademii Pomorskiej przygotowują kolejny projekt pod roboczym tytułem Imaginarium Baltica. Imaginarium to zestawienie wyobrażeń istniejących w różnych przejawach kultury: w literaturze, sztuce, zdobnictwie, muzyce, a także w tak zwanej kulturze popularnej: baśniach, legendach (także w legendach miejskich), filmach, grach komputerowych, dyskusjach na internetowych forach…
Czytelnicy gazety Razem Kristiansand na pewno mogliby przyczynić się do planowanego projektu. Zapraszamy do przesyłania obserwacji i komentarzy na temat związków między Skandynawią a krajami po południowej stronie Bałtyku!
Zdjęcia: Prof. Daniel Kalinowski