Close Menu
  • På norsk
  • Українською
  • Wiadomości
  • Społeczeństwo
  • Kultura
  • Reportaże i wywiady
  • Zdrowie
  • Aktywnie
Kategorie
  • Aktywnie
    • Podróże
    • Sport
    • Wędkarstwo
  • Kultura
    • Felieton
    • Film
    • Literatura
    • Muzyka
  • På norsk
    • Kronikk
  • Reportaże i wywiady
  • Społeczeństwo
    • Dzieci
    • Historia
    • Kulinaria
    • Lokalnie
    • Ludzie
    • NAV
    • Opinia
    • Środowisko
  • Wiadomości
    • Polityka
      • Polityka lokalna
  • Zdrowie
    • Covid-19
  • Українською
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube
Facebook Instagram X (Twitter) YouTube Spotify
Razem Norge – polska gazeta w NorwegiiRazem Norge – polska gazeta w Norwegii
  • På norsk
  • Українською
  • Wiadomości
  • Społeczeństwo
  • Kultura
  • Reportaże i wywiady
  • Zdrowie
  • Aktywnie
Razem Norge – polska gazeta w NorwegiiRazem Norge – polska gazeta w Norwegii
Strona główna»Kultura»Literatura»Literatura staronordycka
Literatura

Literatura staronordycka

By Emiliana Pabian24 stycznia 2025Brak komentarzy3 minuty czytania
Wikingowie na tle płonącej wioski
Obraz: AI-Παῦλος z Pixabay
Udostępnij
Facebook Twitter LinkedIn Email

Przodkami dzisiejszych mieszkańców Skandynawii są Normanowie, którzy zasiedlili północne tereny Europy w czasach wędrówek ludów w V-VI wieku. Później ten teren został podzielony na trzy oddzielne kultury – Danię, Szwecję i Norwegię. Islandia z kolei została zasiedlona przez Norwegów w IX-X wieku. Spójnią duchową krajów nordyckich była pewnego rodzaju wspólnota duchowa, mianowicie świat mitów.

Źródłem mitów nordyckich jest literatura pochodząca z czasów wikingów (lata 800-1066) – poezja eddyjska, sagi oraz pieśni skaldów. Te utwory były wówczas przekazywane ustnie, a spisane zostały dopiero w XII-XIII wieku głównie na Islandii.

Edda

Edda jest zbiorem pieśni epickich powstałych w Norwegii, na Islandii, Wyspach Brytyjskich i Grenlandii. Tworzyli je prawdopodobnie staronordyccy poeci i pieśniarze zwani skaldami – niestety nazwiska większości z nich nie są znane.

Obraz: W.G. Collingwood – Starsza Edda, powszechnie znana jako Edda Sæmunda / domena publiczna

Pieśni Eddy przenoszą czytelników w prastare dzieje wyłaniające się z mroków historii oraz w odległe mityczne światy. Przepełnione są patosem bohaterskiej epoki, ukazują zwycięstwa i porażki, otwartość na to, co obce i nieznane, radość z morskich podróży, lęk przed złowrogimi mocami, odwagę oraz świadomość nieuchronności losu. Moralność przedstawiona w Eddzie ma charakter pogański, choć widoczne są w niej także wpływy chrześcijańskie.

Najbardziej uniwersalny i popularny temat znajdziemy w „Przepowiedni wieszczki” („Völuspa”) – stworzenie oraz zagładę świata. Wieszczka, jako prorokini i matka Norn – nordyckich bogiń losu – wyobraża sobie, że bierze udział w ogólnym thingu, czyli zgromadzeniu całej ludzkości. W dynamicznych, pełnych emocji obrazach ukazuje historię świata, bogów i ludzi, łącząc opowieści o przeszłości z przepowiedniami na przyszłość. Przewiduje zbliżający się ragnarök – zmierzch bogów i koniec świata. Po tym kataklizmie z morskich głębin wyłoni się nowy, wspaniały i wiecznie zielony świat.

Eddę możemy przeczytać po polsku w tłumaczeniach Joachima Lelewela i Apolonii Załuskiej

Strömberg.

Staronordyckie sagi

W odróżnieniu od poetyckiej i legendarnej epiki Eddy, saga – prozatorska opowieść – opierała się na materiale historycznym lub na wydarzeniach uznawanych za wiarygodne, choć historie były najpewniej lekko podkoloryzowane. Co ciekawe, ten gatunek literacki, który powstał i rozwijał się na Islandii, jest unikalny – nie ma odpowiednika w żadnej innej literaturze europejskiej.

Tematyka sag koncentrowała się głównie na dziejach rodów i rodzin osadzonych w realiach islandzkiego życia, a także na biografiach norweskich królów oraz kluczowych wydarzeniach z historii narodu. Często poruszanymi tematami tych utworów są miłość i walka, a ich zakończenie bywa tragiczne. Jednak niekiedy dramatyzm fabuły rozjaśnia niespodziewany akcent humoru.

Uniwersalność i współczesne znaczenie

Literatura staronordycka, choć powstała setki lat temu, nadal fascynuje współczesnych czytelników swoją głębią, uniwersalnością i bogactwem treści. Oferuje ona nie tylko wgląd w światopogląd i wartości dawnych mieszkańców północy, ale również podejmuje tematy ponadczasowe – walkę, miłość, przeznaczenie czy koniec i odrodzenie świata. To, co niegdyś było fundamentem duchowej wspólnoty nordyckiej, dziś stanowi źródło inspiracji dla literatury, filmu i innych form sztuki, a także budzi zainteresowanie historią i kulturą tej części Europy.

Dzisiejsze znaczenie literatury staronordyckiej wykracza poza jej wartość historyczną. Dzieła te przyciągają uwagę badaczy i artystów z całego świata, ożywiając dawne mity i opowieści w nowoczesnych interpretacjach. Jednocześnie przypominają, jak głęboko zakorzenione są w ludzkiej naturze pytania o nasze miejsce w świecie, los i moralność. W epoce globalizacji i zacierania granic kulturowych literatura staronordycka pozostaje symbolem dziedzictwa kulturowego, które łączy przeszłość z teraźniejszością.

historia Norwegii skandynawska literatura
Udostępnij. Facebook Twitter LinkedIn Email

Powiązane

Średniowieczne sposoby na śliskie drogi

Dlaczego Dania zabrała Norwegii Grenlandię?

Cenne groby wikingów

Zostaw kometarz Anuluj komentarz

Na czasie

Śledztwo bez końca: Ostatni podejrzany w sprawie Lørenskog

Wiadomości 20 czerwca 2025

Sprawa z Lørenskog wciąż pozostaje niewyjaśniona. Zaginięcie Anne-Elisabeth Hagen, żony milionera i biznesmena – Toma…

Adija – córka dwóch światów

19 czerwca 2025

Rosyjscy programiści tworzyli systemy nadzoru dla Equinor – eksperci biją na alarm

18 czerwca 2025

Norwegia: wymiana prawa jazdy

17 czerwca 2025

Gjert Ingebrigtsen: Oczyszczony z zarzutów znęcania się nad dziećmi

16 czerwca 2025

REMA 1000 wycofuje produkt: natychmiast przestań go używać

15 czerwca 2025

Oslo – najmniej szczęśliwa stolica Skandynawii

13 czerwca 2025

Wypadek na Melkøya – Polak ostrzegał, teraz walczy o zdrowie

12 czerwca 2025

Tylko w Norwegii – znaczki z wycieczki

12 czerwca 2025

Otwarcie Konsulatu Honorowego RP w Kristiansand

11 czerwca 2025

Nowe próbki nasion w Globalnym Banku Nasion na Svalbardzie

10 czerwca 2025

Francuscy turyści cudem uniknęli śmierci. Dwa lata po wypadku na Lofotach sprawa nadal bez finału

9 czerwca 2025

Wystawa fotograficzna: „Od ręki do serca – sztuka ludowa” autorstwa Julii Forsberg

6 czerwca 2025

Listhaug ostrzega przed wzrostem cen paliw i „politycznym małżeństwem” partii Høyre i Ap

6 czerwca 2025

Norwegia i Dania podpisały nową umowę obronną

5 czerwca 2025
Dane kontaktowe

Polsk-Norsk Forening Razem=Sammen
nr org. 923 205 039

tel. +47 966 79 750

e-mail: kontakt@razem.no

Redakcja i współpraca »

Ostatnio dodane

Rewolucja w Norwegii: policjanci będą zawsze uzbrojeni

1 lipca 2025

Zapomniany polski triumf nad Norwegią

1 lipca 2025

Andersen działał sam – ostateczny wyrok w sprawie Baneheia

1 lipca 2025
Współpraca

Razem Norge jest laureatem nagrody "Redakcja medium polonijnego 2025", przyznawanej przez Press Club Polska.

Facebook Instagram X (Twitter) YouTube

Informujemy, że polsko-norweskie stowarzyszenie Razem=Sammen otrzymało za pośrednictwem Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" dofinansowanie z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2024 – Media i Struktury. Nazwa zadania publicznego: Wsparcie działalności organizacji polonijnych w krajach skandynawskich Kwota dotacji 2024: 78,587.60 PLN w 2024 r. Całkowita wartość zadania publicznego 2024: 232 704,80 PLN Data podpisania umowy: Październik 2024 r. Wsparcie w ramach projektu dotyczy m. in. dofinansowania kosztów wynajmu pomieszczeń, ubezpieczenia, wynagrodzeń pracowników, zakupu materiałów biurowych oraz innych kosztów funkcjonowania organizacji.

Ansvarlig redaktør: Katarzyna Karp | Administrasjonssjef: Sylwia Balawender
Razem Norge arbeider etter Vær Varsom-plakatens og VVP regler for god presseskikk. Alt innhold er opphavsrettslig beskyttet.

© 2025 Razem=Sammen | Made in Kristiansand

Wprowadź szukaną frazę i naciśnij Enter, aby przejść do wyników wyszukiwania. Naciśnij Esc, aby anulować.