Związki zawodowe coraz częściej informują o tym, że szefowie żądają informacji na temat koronawirusa i szczepień.
Czy szef może pytać cię o szczepienie?
Naciski na pracowników, by dzielili się swoimi informacjami zdrowotnymi narasta. Według prawników i Arbeidstilsynet (Inspekcja Pracy) jest to nielegalne. Pracodawcy nie mogą żądać informacji o tym, czy pracownik przyjął szczepionkę, przeszedł koronawirusa, czy nie.
Tylko w wyjątkowych sytuacjach pracodawca może żądać takiej informacji. Dotyczy to głównie pracowników służby zdrowia, którzy mają kontakt z pacjentami szczególnie narażonymi na zakażenie.
Pozyskiwanie informacji o statusie szczepień pracowników jest inwazyjnym środkiem kontrolnym, możliwym do zastosowania tylko w szczególnych przypadkach. Powód musi być naprawdę dobry, by uznać pytanie o szczepienie pracownika za konieczne. Chodzi tu przede wszystkim o zatrudnionych w sektorze służby zdrowia, którzy pracują z ludźmi szczególnie narażonymi: w domach opieki i na oddziałach intensywnej terapii.
Jeśli jednak istnieje możliwość wdrożenia innych środków kontroli infekcji, mniej inwazyjnych dla pracowników, pracodawca nie może pytać o stan szczepień pracowników, gdyż wymaga to zastosowania odpowiedniej procedury.
Czy szef może zażądać ode mnie szczepienia?
Szczepienie jest dobrowolne, a pracodawca nie może zlecić szczepienia pracowników. Jeśli pracownicy nie mogą wykonywać swojej pracy bez szczepienia, na przykład z powodu kontaktu z bardzo chorymi pacjentami, pracodawca musi konkretnie zastanowić się, jak rozwiązać ten problem. Alternatywą mogą być ścisłe środki kontroli infekcji lub zmiana zadań w pracy.
Do prawników zaczynają napływać sprawy zdesperowanych pracowników zarówno z sektora państwowego, jak i prywatnego, którzy z powodu odmowy informacji na temat statusu szczepień czy przebytej choroby, zostali odrzuceni w miejscu pracy.
Zdarza się, że pracownikom, którzy nie udzielili informacji na temat statusu szczepień nie wolno przychodzić do pracy czy odmawia się wyjazdu służbowego. Przydziela się im inne, niż dotychczas, zadania. Jeśli są to zadania zupełnie różne od dotychczasowych, może się okazać, że mamy do czynienia z nielegalną praktyką.
Informacje o zdrowiu są prywatne
Prawnik NITO (Norges Ingeniør- og Teknologorganisasjon) Farah Ali w wywiadzie dla NRK mówi: “Ludzie muszą być traktowani jednakowo, niezależnie od tego, czy chorowali, czy są szczepieni, czy nie, o ile w pracy przestrzegane są środki kontroli infekcji. To pracownik, który nie jest zaszczepiony, naraża się na ryzyko”.
Według niej również odmówienie udziału w imprezach pracowniczych czy seminariach osobom, które nie posiadają certyfikatu szczepionkowego, jest praktyką nielegalną.
Obecnie około 10 procent dorosłej populacji Norwegii nie przyjęło żadnej dawki szczepionki.
Prywatność jest ważna
Dyrektorka ds. komunikacji Inspektoratu ds. Danych (Datatilsynet) Janne Stang Dahl potwierdza, że do urzędu napływa duża liczba zapytań o korzystanie z paszportów koronowych w miejscu pracy. W rozmowie z NRK mówi, że “Zasady są jasne, a pracodawca musi mieć podstawę prawną do żądania informacji o stanie szczepień pracowników”.
Jest problem
Konfederacja Norweskich Przedsiębiorstw (NHO) ma jednoznaczne stanowisko co do tego, że pracodawcy nie mogą wymagać szczepień od swoich pracowników, ale przypomina również o tym, że to pracodawca ponosi pełną odpowiedzialność za zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy i może w związku z tym podjąć jakieś działania.
Również Ministerstwo Zdrowia i Opieki Zdrowotnej podkreśla, że nie wolno używać paszportu szczepionkowego w pracy.
– Ustawa o środowisku pracy określa, jakiego rodzaju informacji może wymagać pracodawca i jakie badania lekarskie mogą być wymagane. Ustanawia także ograniczenia dotyczące prawa do używania certyfikatu koronowego lub wykorzystywania informacji o szczepionkach w życiu zawodowym, mówi dla NRK zastępca dyrektora generalnego w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Andreas Kreus.
Arbeidstilsynet jednoznacznie określa, że pracodawcy nie mogą żądać od pracowników wykonania szczepień ani wprowadzać środków kontrolnych, takich jak prośba o podanie statusu szczepień lub wymagać przeprowadzenia testów na Covid-19, jeśli mogą wdrożyć inne środki, które odpowiednio zmniejszą ryzyko zakażenia. Przed wdrożeniem środków mających zmniejszać ryzyko zarażenia pracodawcy muszą najpierw dokonać oceny ryzyka we współpracy z pracownikami i mężami zaufania.
Często zadawane pytania
Czy pracodawcy mogą wymagać szczepienia pracowników?
Nie, pracodawcy nie mogą wymagać szczepienia pracowników. Zaszczepienie się jest dobrowolne.
Czy pracodawcy mogą wymagać od nieszczepionych osób noszenia maseczek na twarz w miejscu pracy?
Jeśli pracodawcy dojdą do wniosku, że tego rodzaju środek zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji jest potrzebny, mogą wymagać noszenia maseczek w miejscu pracy. To pracodawcy, co do zasady, decydują, jakie środki wdrożyć. Jednak wymaganie od osób niezaszczepionych noszenia maseczek na twarz w miejscu pracy powinno być wynikiem badania i oceny ryzyka, które pracodawcy przeprowadzili z mężami zaufania.
Noszenie maseczki na twarz może być stygmatyzujące i postrzegane jako obciążenie dla osób nieszczepionych. Pracodawcy mają obowiązek dbać o wszystkich pracowników, także nieszczepionych i muszą rozważyć, czy mogą zastosować mniej inwazyjne środki dla osób nieszczepionych jako alternatywę dla wymagań dotyczących noszenia maseczek.
Jeśli pracodawcy muszą wziąć pod uwagę ważne względy, takie jak opieka nad wrażliwymi pacjentami lub użytkownikami, uzasadnione może być wymaganie od osób nieszczepionych noszenia maseczek.
Czy pracodawcy mogą zwalniać pracowników, którzy nie zostali zaszczepieni?
Nie, pracodawcy nie mogą zwalniać pracowników, ponieważ nie zostali zaszczepieni. Pracodawcy mogą zwalniać pracowników tylko ze względu na warunki panujące w firmie.
Wielu pracowników dobrowolnie udziela informacji o tym, czy zostali zaszczepieni. Czy pracodawcy mogą wykorzystywać te informacje?
Pracodawcy nie mogą wykorzystywać informacji o stanie szczepień, które pracownicy podali dobrowolnie, na przykład podczas rozmowy obiadowej. Jeśli pracodawcy muszą określić stan szczepień, muszą mieć szczególnie dobry powód, aby zebrać te informacje.
Czy pracodawcy mogą anonimowo mapować status szczepień?
Pracodawcy nie mogą anonimowo mapować stanu szczepień bez szczególnie ważnego powodu, aby zbierać te informacje. Należy również wziąć pod uwagę to, że anonimowa ankieta może zawierać mniej dokładne informacje niż ankieta imienna. W związku z tym odpowiedzi otrzymane w anonimowej ankiecie, mogą być mniej odpowiednie do podejmowanych decyzji.
Czy pracodawcy mogą zapytać o status szczepień dla pracowników, którzy muszą podróżować z innych krajów?
W wypadku pracowników, którzy przyjeżdżają z lub za pośrednictwem kraju objętego kwarantanną, by pracować w Norwegii, pracodawca może dowiedzieć się czy zostali zaszczepieni. Jest to związane z tym, że pracodawcy muszą wiedzieć, kto będzie objęty kwarantanną wjazdową, a kto nie. Kwarantannę wjazdową muszą przejść pracownicy, którzy nie zostali w pełni zaszczepieni lub nie przechodzili Covid-19 w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
Pracownicy objęci kwarantanną wjazdową, nie mogą przebywać w miejscu pracy, w którym przebywają inni.
Pracodawcy muszą omówić środki kontroli z mężami zaufania.
Źródło: Arbeidstilsynet