Świętosława. Polka na tronie Norwegii

Sygryda Storråda to polska księżniczka o niebywałej urodzie, której imię prawdziwe brzmiało Świętosława. Najprawdopodobniej urodziła się ona między 960 a 972 rokiem. Data jej śmierci jest polskim historykom już dobrze znana i przypada ona na rok 1016. Jak czytamy w Encyklopedii Powszechnej, Świętosława była królową szwedzką, duńską, norweską i angielską. Jako żona Swena Widłobrodego oraz Eryka Zwycięskiego, była matką królów: Haralda Svenssona oraz Kanuta Wielkiego, zwyczajowo zwanego „Srogim” lub „Angielskim”.  

Redakcja Razem Norge na rekonstrukcji średniowiecznej wioski

Według wielu źródeł historycznych, zarówno polskich jak też i norweskich – jak relacjonuje doktor historii pani Jadwiga Półtorak – Świętosława była córką księcia polskiego, a następnie władcy, Mieszka I. Była ona siostrą Bolesława Chrobrego, który jak nam wiadomo był pierwszym koronowanym królem Polski. Zatem waleczność i odwagę wyniosła z domu rodzinnego, podobnie jak jej brat Bolesław. W niewielkim miasteczku Nowa Słupia miłośnicy historii zrekonstruowali osadę średniowieczną, która była zamieszkiwana przez pierwszych Polaków za czasów Mieszka I i jego córki Świętosławy. 

Nawet w sagach nordyckich

Świętosława – jak mówi pani Półtorak- jest postacią, która bardzo często pojawia się w sagach nordyckich, owianych oczywiście tajemniczością i magią. Pisali o niej tacy kronikarze jak Thietmar z Merseburga i Adam z Bremy. Opisywano ją jako osobę bardzo waleczną i odważną. Świetnie potrafiła posługiwać się łukiem i toporem. Podobno sama potrafiła odgonić od swojej posiadłości nacierającego wroga, precyzyjnie zadając mu ciosy ostrym narzędziem, z którym nigdy się nie rozstawała. Doskonale umiała wydawać rozkazy wojom, tak że pod jej opieką ojciec bezpiecznie pozostawiał całe osady i wioski, na przykład podczas jego wyprawy pod Cedynię. Pewnego razu, kiedy Świętosława mieszkała jeszcze z ojcem Mieszkiem I, skutecznie wraz z bratem i wojami pogoniła wrogów niemieckich, którzy uciekając potopili się w pobliskiej rzece o nazwie Wielka Wełna. 

Żona Eryka Zwycięskiego

Mieszko I Piast, ojciec Świętosławy, pomiędzy rokiem 980 a 984 wydał swoją córkę za Eryka Zwycięskiego, będącego królem Szwecji. Najprawdopodobniej było to małżeństwo polityczne, skierowane przeciwko polityce wrogiej Danii. Małżeństwo Piastówny z Erykiem – jak nam relacjonuje pani Jadwiga Półtorak – miało umożliwić Mieszkowi I umocnienie polskich wpływów na Pomorzu. Dodatkowo należy pamiętać – wtrąca pani Jadwiga – iż małżeństwo jego córki zdecydowanie umacniało pozycję polskiego władcy u ujścia Odry. Jedynym dzieckiem Świętosławy i Eryka, już wówczas nazywanej Sygrydą, był Olaf Skötkonung, który w sukcesji po ojcu zasiadł na tronie Szwecji. Olaf osiągnąwszy wiek młodzieńczy, ożenił się z księżniczką obodrycką Astrydą, samodzielnie biorąc udział w wydarzeniach politycznych.

Gdy Świętosława owdowiała

Po niespodziewanej śmierci męża, Świętosława wyszła po raz drugi za mąż, a wydarzenie to miało miejsce mniej więcej w roku 996. Wówczas to polska księżniczka poślubiła powracającego z wygnania króla Danii i Norwegii, Svena Widłobrodego. Związek ten zawarto po radykalnej interwencji politycznej Świętosławy jako szwedzkiej królowej-wdowy, która doprowadziła do pogodzenia ścierających się ze sobą pod względem politycznym państw. Fakt ten doprowadził do zawarcia sojuszu duńsko-norwesko-szwedzkiego. 

Pięcioro dzieci 

Świętosława w owym czasie była jeszcze młodą kobietą i zdążyła urodzić Swenowi jako królowi Danii i Norwegii pięcioro dzieci, a mianowicie: syna Haralda króla Danii i Kanuta króla Danii, Anglii i Norwegii. Polska księżniczka urodziła także trzy córki, w tym najmłodszą swoją imienniczkę Świętosławę.

Gdy wypędzono polską księżniczkę

Pod koniec życia Swena, Polka została wypędzona ze Skandynawii. Jak czytamy w Encyklopedii PWN, król wstydził się Piastówny o słowiańskich korzeniach, która strzelała z łuku i rzucała toporem, przy okazji nie umiejąc tańczyć. Znalazła ona zatem schronienie w rodzinnym kraju, u swego brata Bolesława Chrobrego, będącego już wtedy królem Polski. Wkrótce gdy Świętosława znalazła się w Polsce, jej mąż Sven wyruszył na wyprawę wojenną do Anglii. Tam, jak piszą niektóre źródła historyczne zmarł po zatruciu pokarmowym. Jednak, jak mówi nam pani Jadwiga Półtorak, najprawdopodobniej Sven zginął na polu walki, w dniu 3 lutego 1014 roku. Wówczas to do Świętosławy mieszkającej w Polsce przyjechali dwaj jej synowie, Harald i Kanut. Przybyli oni po to, aby zabrać ją do Danii. 

Polka w Danii

Przybywszy do Danii, Świętosława zaręczyła się z królem norweskim Olafem Trygwasonem. Jednak wobec Olafa zawiązała się wielka opozycja polityczna, której dowodził Eryk Hakonsson. Olaf najprawdopodobniej został otruty, a Świętosława po raz kolejny musiała opuścić Skandynawię. Udała się ona zatem do Anglii, gdzie królem był jej syn Kanut. Tam podobno szybko zmarła, a przyczyny zgonu polskiej księżniczki nie są dokładnie znane. 

Prawda czy mit?

Niektórzy historycy podważają informacje, jakoby Świętosława była córką Mieszka I. Uważa się bowiem, że była ona znajdą, która wychowana została na dworze pierwszego władcy Polski. Gdy została ona żoną Eryka, rygorystycznie rządziła na północnej części morza Bałtyckiego. Podobno nawet wprowadził duże podatki od statków przybijających do szwedzkiego portu. Dlatego też sądzi się, że jako znajda pochodziła z plemion Wikingów. Ale czy to prawda…tak do końca nie wiadomo. W niektórych opracowaniach historycznych pisze o Mieszku i jego potężnej córce „władczyni północy”. Czyli jednak możemy mniemać, że tą córką pierwszego władcy Polski najprawdopodobniej była Świętosława. Chyba za długie wieki dzielą nas od pierwszych Piastów, aby poznać prawdę. Ogólnie uważa się, że lepiej jest jednak przyjąć tę wersję wydarzeń, iż to córka Piasta, Świętosława, tak świetnie wcieliła się w rządzącą w zimnej Skandynawii kobietę.

Redakcja Razem Norge  dziękuje pani Jadwidze Półtorak za snucie opowieści o polsko – norweskiej bohaterce Świętosławie. Zaś panu Romanowi Kunie dziękujemy zaproszenie do  zrekonstruowanej średniowiecznej wioski Mieszka I i jego córki.