Kolejny miesiąc wysokie ceny energii elektrycznej niepokoją obywateli Norwegii. Wiele osób obawia się, że nie będzie ich stać na zapłacenie rachunków za prąd. Nadchodzące niższe temperatury i większe zapotrzebowanie energetyczne nie napawają optymizmem, a nagły spadek i ponowny wzrost cen w ostatni weekend mógł bardziej poirytować niż pocieszyć. Jak zapatrują się na sytuację politycy?
Rozwiązanie „na już”
Rozwiązaniem w perspektywie krótkoterminowej, które pojawiło się u prawie wszystkich partii, za wyjątkiem nieprecyzującej swojej wypowiedzi Senterpartiet (Sp), jest podwyższenie oraz uefektywnienie tzw. zasiłku mieszkaniowego, bostøtte.
Partia rządząca Arbeidspartiet (Ap) zasugerowała ponadto wzmocnienie praw konsumenckich poprzez bardziej przejrzyste przedstawianie warunków umowy zawieranej z dostawcą prądu oraz łatwiejsze porównanie ofert dostępnych na rynku. Ap rozważa też inne metody działania, jak na przykład zmiany w podatku od energii elektrycznej elavgiften, ale przyznaje, że są to koncepcje niedoprecyzowane.
Innymi pomysłami, które pojawiły się w odpowiedziach polityków, było wyciągnięcie od firm energetycznych wyższej dywidendy i przeznaczenie jej na instytucje użytku publicznego, takie jak przedszkola czy świetlice (Sosialistisk Venstreparti) oraz wzrost zasiłków: socjalnego sosialstønaden i dla bezrobotnych dagpenger (Rødt).
Bardziej rewolucyjnych zmian chciałaby partia Fremskrittspartiet (Frp). Wśród nich wymieniła całkowitą likwidację dwóch podatków: podatku od energii elektrycznej oraz podatku VAT od zużycia energii, a także wprowadzenie nowego podatku od eksportowanej energii elektrycznej.
Rozwiązania długoterminowe
Partie przedstawiły również propozycje działań, które miałyby wpłynąć na obniżenie i stabilizację cen prądu w dłuższej perspektywie.
Ap uważa, że najważniejszym rozwiązaniem problemu będzie zwiększenie norweskiej produkcji energii elektrycznej oraz rozbudowa sieci kabli umożliwiających jej dystrybucję.
Z tymi obserwacjami zgadzają się partie Høyre (H), Frp i Kristelig Folkeparti (Krf), również zaznaczając w swoich wypowiedziach wagę modernizacji i inwestycji w norweskie elektrownie. Stworzenie nowych i lepsze wykorzystanie obecnie już istniejących kabli, postrzegają jako kluczowe także partie Høyre i Venstre.
Większość partii zaznaczyło, że należy skupić się na pomocy obywatelom w mniejszym zużyciu energii przez gospodarstwa domowe (H, SV, Venstre, KrF, Miljøpartiet De Grønne (MDG), Rødt). SV i MDG podkreśliły potrzebę przeprowadzenia modernizacji systemu w Enova.
Nowatorskie rozwiązanie przedstawiła partia Rødt, chcąca podziału cen prądu zależnie od jego użycia. Bjørnar Moxnes, lider partii, tłumaczył, że w tym systemie cena za zużycie energii na podstawowe potrzeby byłaby tańsza, a na luksusowe dodatki typu ocieplanie wody w basenie, czy całoroczne ocieplanie hytty, byłaby droższa.
Niektóre partie opowiedziały się przeciwko nowym kablom eksportującym energię elektryczną za granice kraju. Są to partie Sp, Rødt i Frp. Ta ostatnia zamiast energii chciałaby zwiększyć eksport gazu. Krf z kolei pragnie zwiększenia importu taniego prądu z zagranicy.
Czym jest bostøtte
Bostøtte to zasiłek mieszkaniowy stworzony, by pomóc rodzinom o niskich dochodach, zmagających się z wydatkami na dom. Jest on przydzielany przez Husbanken i gminy.
Husbanken został utworzony w 1946 roku jako narzędzie do wsparcia rozwoju kraju po wojnie, będąc jednym z najważniejszych projektów systemu państwa opiekuńczego. W okresie powojennym sfinansował budowę ponad połowy budynków w Norwegii. Obecnie Husbanken jest najważniejszym organem rządowym wprowadzającym w życie politykę mieszkaniową.
Bostøtte przeznaczone jest dla tych, których miesięczne dochody w gospodarstwie domowym nie przekraczają podanej na stronie Husbanken kwoty. Kwota ta jest zależna od miejsca zamieszkania oraz liczby osób mieszkających w gospodarstwie domowym.
Na przykład na terenie gminy Kristiansand o bostøtte może się ubiegać jedna osoba zarabiająca poniżej 20 875 koron miesięcznie, dwie osoby, których dochody nie przekraczają 24 666 koron miesięcznie, rodzina 3-osobowa o miesięcznych dochodach poniżej 27 953 koron, rodzina 4-osobowa o miesięcznych dochodach poniżej 31 288 koron, rodzina 5-osobowa o miesięcznych dochodach poniżej 34 777 koron, itd.
Żeby upewnić się czy danej osobie przysługuje bostøtte, należy wejść na specjalnie stworzony do tego celu kalkulator na stronie Husbanken. Jest on zarówno w wersji norweskiej, jak i angielskiej.
Wniosek o bostøtte wysyła się przez stronę Husbanken. Jest on rozpatrywany przez gminę, w której mieszka wnioskujący.