Od momentu uzyskania niepodległości w 1905 roku Norwegia posiada monarchię konstytucyjną, której obecnymi członkami są m.in. król Harald, królowa Sonja, następca tronu książę Haakon Magnus, jego żona Mette-Marit i ich córka, księżniczka Ingrid Alexandra. W skład rodziny królewskiej wchodzą także książę Sverre Magnus, księżniczka Märtha Louise oraz księżniczka Astrid. Choć monarchia jest częścią norweskiej tożsamości narodowej, jej koszty od lat budzą kontrowersje — zwłaszcza że nie wszystkie wydatki są ujawniane w dokumentach publicznych.
Oficjalny budżet? To tylko część prawdy
Zgodnie z rocznym raportem Dworu Królewskiego, w 2024 roku wydatki na jego funkcjonowanie wyniosły 278 635 501 koron. Po doliczeniu apanaży dla króla i królowej oraz księcia i księżnej koronne, całkowity koszt wzrósł do 291 542 000 koron. Państwowy budżet na 2025 rok przewiduje jeszcze więcej — aż 316,8 miliona koron.
Jednak to nie cała prawda. Ministerstwo Cyfryzacji i Zarządzania ujawniło, że na inne cele królewskie — w tym nieruchomości i podróże zagraniczne — przeznaczono dodatkowe 142,4 miliona koron. Suma wszystkich oficjalnych wydatków to już 433 942 000 koron.
Największym „ukrytym” kosztem jest ochrona rodziny królewskiej. Choć nie pojawia się w budżecie Dworu, jest finansowana przez Policję Bezpieczeństwa (PST) i Siły Zbrojne Norwegii.
W 2022 roku Królewska Eskorta Policyjna (DKP) i Rządowa Służba Transportowa (BTJ) zostały formalnie włączone do PST. To spowodowało gwałtowny wzrost wydatków na ochronę osób publicznych z 179 mln koron (2021) do 391 mln (2022). Oznacza to wzrost o 213 milionów koron w zaledwie rok. Dokładna część tej sumy przeznaczona na ochronę rodziny królewskiej nie jest ujawniona, ale eksperci szacują, że sam DKP może kosztować nawet 100 milionów koron rocznie.
W 2024 roku ogólne wydatki PST na ochronę osób publicznych (BMP) przekroczyły 444 miliony koron — i nie wiadomo, jaka ich część dotyczy monarchii.
Gwardia Królewska i inne służby
Kolejnym istotnym elementem układanki jest Gwardia Królewska, największa jednostka lądowa w Norwegii, licząca łącznie około 1 360 żołnierzy (zawodowych i poborowych). Choć pełni całodobową ochronę Pałacu Królewskiego, rezydencji Skaugum i posiadłości Bygdøy, koszty jej działalności są utajnione.
Dodatkowo rodzina królewska korzysta ze wsparcia Sztabu Adiutantów Jego Królewskiej Mości — oficerów z trzech rodzajów sił zbrojnych. Samo ich wynagrodzenie, podróże i sprzęt kosztowały w 2024 roku 4 756 000 koron — również poza oficjalnym budżetem dworu.
Chociaż oficjalnie mówi się o niecałych 300 milionach koron rocznie, realne koszty funkcjonowania monarchii są znacznie wyższe. Po uwzględnieniu ochrony zapewnianej przez PST, Gwardii Królewskiej, adiutantów oraz wydatków ukrytych w innych budżetach państwowych, całkowity koszt może z łatwością przekroczyć 600 milionów koron rocznie — jeśli nie więcej.