W niedzielę 24 października po raz kolejny będzie miała miejsce największa w Norwegii zbiórka pieniędzy, a jednocześnie największa na świecie kampania fundraisingowa mierzona liczbą wolontariuszy i zebranymi środkami na mieszkańca.
Narodowy dugnad
TV-aksjonen, tzw. „TV-akcja” to zbiórka pieniędzy organizowana co roku w jedną z jesiennych niedziel przez państwową stację telewizyjną NRK. W jej organizację wciągnięte jest całe społeczeństwo: od zwykłych wolontariuszy, przez instytucje publiczne, rząd (którego darowizna stanowi zwykle około ¼ zebranych środków), a kończąc na rodzinie królewskiej, której wybrany członek sprawuje pieczę nad przebiegiem zbiórki (w tym roku mecenasem został następca norweskiego tronu, książę Haakon). Nic więc dziwnego, że Norwegowie mówią, że jest to ich największy narodowy dugnad (wspólna, dobrowolna praca społeczna).
Trafić do każdego
Jedną z charakterystycznych cech zbiórki jest zaangażowanie 100 000 osób (bøssebærere), które wychodzą z puszkami na datki na ulice, pukając do drzwi sąsiadów i prosząc o wsparcie akcji. W ten sposób w ciągu dwóch godzin docierają oni do przeszło 2,4 milionów domostw. Ten osobisty kontakt daje szczególne poczucie jedności społeczeństwa i motywuje do wspólnego działania, ale TV-aksjonen korzysta ze wszystkich możliwych sposobów wsparcia finansowego. Przelew od grup (organizacji, szkół, kościołów, gmin etc.), przelew z wydarzeń (np. ze ślubu, ze zorganizowanego przez siebie koncertu, ze sprzedanych sąsiadom ciast), aukcje, wirtualne zbiórki na Spleis, przelew Vipps podczas oglądania transmisji na żywo w NRK, to niektóre z nich.
Oczywiście w TV-aksjonen aktywny udział bierze samo NRK, m.in. co roku wybierają prezenterów, którzy stają się swoistymi twarzami kampanii. W tym roku do wzięcia udziału zachęcają Christian Strand, Anne Rimmen i Robert Stoltenberg, którzy w najbliższy niedzielny wieczór poprowadzą też na żywo programy dotyczące tegorocznej zbiórki.
Cel darowizny
Każdego roku cel zbiórki jest inny. Specjalny komitet NRK wybiera jedną spośród zgłaszających się do nich organizacji. W zeszłym roku było to np. WWF potrzebujące funduszy na walkę przeciwko plastikowi w morzach. W przyszłym roku, wiemy już, że pieniądze pójdą na działania Lekarzy bez Granic i DNDi (Drugs for Neglected Diseases initiative), a w obecnym trafią na działania Plan International Norge.
Walka o prawa dzieci
Plan International Norge to jedna z najprężniej rozwijających się organizacji humanitarnych w Norwegii, pracująca na rzecz praw dzieci w ponad 50 krajach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. Pieniądze z tegorocznej zbiórki przeznaczy na walkę z wydawaniem za mąż dziewczynek i dziewcząt poniżej 18. roku życia w pięciu krajach: Mali, Nigrze, Malawi, Bangladeszu i Nepalu. Z tego powodu na hasło przewodnie TV-aksjonen 2021 wybrano „Barn, ikke brud” – „Dzieci, nie panny młode.”
Co trzy sekundy
„Co trzy sekundy jakaś dziewczynka na świecie zostaje wydana za mąż” – informuje Plan. – „Poprzez tegoroczną TV-akcję wspólnie damy dziewczynom możliwość wyboru swojej przyszłości, tego czemu poświęcą się w życiu.”
Organizacja wskazuje, że poprzez aranżowane małżeństwa dziewczynkom odbiera się prawo do decydowania o własnym ciele, możliwości samorozwoju, edukacji, czy choćby spełniania marzeń. Dzieci, nastolatki, a później dorosłe kobiety, często narażone na wykorzystywanie i przemoc, egzystują bez możliwości zmian sytuacji swojej i otaczającego je społeczeństwa.
Miliony dzieci w aranżowanych związkach małżeńskich
Według raportu UNICEF problem aranżowanego małżeństwa poniżej 18. roku życia dotyka każdego roku 12 milionów dziewczyn. Obecnie na świecie żyje 650 milionów kobiet i 115 milionów mężczyzn, którzy wzięli ślub przed osiągnięciem pełnoletności.
Ale szacuje się, że zmiany spowodowane epidemią COVID-19, takie jak pogorszenie sytuacji ekonomicznej państw i poszczególnych obywateli, czy zamknięcie szkół, wpłyną na znaczny wzrost liczby aranżowanych małżeństw dzieci. UNICEF sugeruje, że w ciągu dekady może być ich nawet o 10 milionów więcej.
Pomoc jednostkom to pomoc społeczeństwom
Według Plan zaprzestanie małżeństw dziewczynek, przy jednoczesnym wsparciu finansowym, przyczyni się nie tylko do polepszenia życia milionów kobiet, ale również wpłynie pozytywnie na rozwój gospodarki ich ojczyzn. Otrzymane przez organizację pieniądze zostaną w dużej mierze przeznaczone na edukację dziewczynek: zrzuci to z ich rodziców ciężar kosztów ich utrzymania oraz da dziewczynom wiedzę, potrzebną żeby dokonać zmian w ich krajach. Miliony wyedukowanych kobiet będą miały szansę stać się siłą napędową zmian gospodarczych i społecznych swoich ojczyzn.
Jaki plan ma Plan
Sekretarz generalny Plan International Norge, Kari Helene Partapuoli, tłumaczy dla NRK, że by osiągnąć cel, należy wdrożyć różne działania prewencyjne.
– Musimy zapewnić dziewczętom edukację żeby mogły uzyskiwać własne dochody i decydować o własnej przyszłości. Musimy dać dziewczynom pewność siebie do przejęcia kontroli nad własnym życiem. Musimy zapewnić istnienie praw i przepisów chroniących dziewczynki, tak by małżeństwa dzieci były nielegalne. Musimy pracować nad zmianą postaw, które sprawiają, że społeczeństwo akceptuje, że dziewczyny są wydawane za mąż gdy są jeszcze dziećmi. Dziewczynki są dziećmi, nie pannami młodymi.
Organizacja przedstawiła plan działania dostosowany do sytuacji poszczególnych państw, w których będzie działać. Walka z aranżowanymi małżeństwami nieletnich nie jest prosta, gdyż problem jest głęboko zakorzeniony w kulturach tych krajów. Plan pracuje w nich już od jakiegoś czasu i dobrze rozumie lokalne problemy.
Bangladesz
Choć w państwie istnieją prawa zabraniające ślubów dzieci, nadal liczba wydawanych za mąż dziewczynek sięga ponad 50%. Pieniądze z TV-aksjonen zostaną zainwestowane tu w edukację zawodową dziewczyn oraz szkolenia przedsiębiorczości, wsparcie lokalnych organizacji i grup młodzieżowych walczących przeciwko małżeństwom nieletnich oraz w kampanie informacyjne i edukacyjne przeciwko małżeństwom dzieci.
Nepal
Za mąż wydawanych jest tu około 40% dziewczyn poniżej 18. roku życia. Pieniądze z TV-aksjonen wesprą tworzenie bezpiecznych szkół z oddzielnymi toaletami dla dziewczynek, szkolenia zawodowe i z przedsiębiorczości dla dziewczyn, a także lokalne organizacje i młodzież w ich działalności przeciwko małżeństwom nieletnich.
Malawi
W 2017 roku rząd Malawi wprowadził zakaz małżeństw dzieci. Jak zaznacza Plan, jest to przełomowy krok, ale nadal potrzebne jest wsparcie, żeby prawo było egzekwowane, bo nadal około 40% dziewczyn poniżej 18. roku życia wydawanych jest za mąż. Pieniądze z TV-aksjonen pójdą tu przede wszystkim na kampanie i szkolenia informacyjne, takie jak kampanie tłumaczące, że zakaz małżeństw dzieci faktycznie wszedł w życie, kursy i szkolenia w klubach chłopięcych i dziewczęcych objaśniające prawa, jakie ma młodzież do walki przeciwko takim małżeństwom, szkolenia wyjaśniające jak zgłaszać nadużycia i monitorować sytuację tych, którzy są na nie narażeni.
Mali
Niestabilna sytuacja polityczna i konflikt zbrojny w kraju wpływają na to, że malijskie dziewczyny są szczególnie narażone na przemoc. Ponad 50% dziewczynek wydawanych jest tu za mąż. Pieniądze z TV-aksjonen zostaną przekazane na stypendia i inne wsparcia finansowe edukacji dziewczyn, tak by mogły one ukończyć szkołę, na stworzenie lokalnych organizacji młodzieżowych walczących przeciwko okaleczaniu żeńskich narządów płciowych (tzw. obrzezania), małżeństwom dzieci i innym szkodliwym tradycjom oraz na kursy dla rodziców na temat opieki i wychowania bez przemocy.
Niger
Prawie 80% dziewczyn poniżej 18. roku życia wydawanych jest za mąż, wiele z nich zachodzi w ciążę w tak młodym wieku, że ich dziecięce ciała nie są przystosowane do porodu, który doprowadza je do trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet śmierci. Pieniądze z TV-aksjonen zostaną użyte na szkolenia w podstawowych prawach dzieci i młodzieży, spotkania starszych z młodzieżą, zachęcające do niewydawania dzieci za mąż, szkolenia nt. zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego dla pracowników służby zdrowia i nauczycieli oraz udzielanie pomocy chętnym społecznościom w nagłych sytuacjach konfliktowych.
Cele zrównoważonego rozwoju ONZ
Tym samym TV-aksjonen po raz kolejny przybliży realność osiągnięcia do 2030 roku Celów Zrównoważonego Rozwoju, przedstawionych przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 2015 roku.
Cel 5. Agendy ONZ to „osiągnięcie równości płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt” poprzez „zapewnienie kobietom i dziewczętom równego dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej i godziwej pracy oraz do udziału w procesie decyzyjnym w sprawach politycznych i ekonomicznych”, które to „wzmocni zrównoważenie gospodarki i przyniesie korzyści społeczeństwom i całej ludzkości”.
Żeby nasze pieniądze faktycznie trafiły na to, na co chcemy
Od roku 1937 TV-aksjonen uzbierała na działania charytatywne prawie 9 miliardów koron. Przez ostatnie lata udawało się zbierać około 230 milionów koron rocznie, dlatego w tym roku można spodziewać się podobnego wyniku. Nad prawidłowym rozdysponowaniem tych ogromnych środków czuwa specjalnie przeznaczona do tego celu Rada fundraisingowa NRK. Ponadto organizacja, otrzymująca możliwość skorzystania ze środków TV-aksjonen, musi być zatwierdzona przez Kontrolę fundraisingową.
Zdjęcie: Adrien Taylor/Unsplash